Jastrzębiec śląski
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek | |||
| Podgatunek |
jastrzębiec śląski | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Hieracium sparsum subsp. silesiacum (E.Krause) Zahn Zahn, in Engler, Pflanzenr. 79. 1922." 1026 1922[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Jastrzębiec śląski[4] (Hieracium sparsum subsp. silesiacum (E.Krause) Zahn) – według The Plant List podgatunek Hieracium sparsum[4] rośliny z rodziny astrowatych. W wykazie flory Polski opisany w randze gatunku jako Hieracium silesiacum E.Krause[4].
Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]
Występuje w Jesionikach w Sudetach Wschodnich i w Tatrach Zachodnich. W Polsce znany tylko z dwóch stanowisk położonych na Tomanowej Przełęczy i zboczu Giewontu poniżej Kondrackiej Przełęczy. W słowackich Tatrach znaleziono go na 8 stanowiskach[5].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Łodyga
- Widlasto rozgałęziona, do 40 cm wysokości, sinozielona, pokryta długimi włoskami szczecinkowatymi oraz włoskami gruczołowatymi[5].
- Liście
- Zarówno liście różyczkowe jak i łodygowe jajowatolancetowate, stopniowo zwężające się ku nasadzie, drobno ząbkowane lub całobrzegie[5].
- Kwiaty
- Zebrane w koszyczki, te z kolei zebrane w wiechę. Łuski okrywy owłosione, w dwóch szeregach, ustawione dachówkowato. Listki wewnętrzne dłuższe od zewnętrznych. Kwiaty języczkowe, jasnożółte[5].
- Owoce
- Brązowe niełupki[5].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Bylina, hemikryptofit. Rośnie w traworoślach. Kwitnie w lipcu i sierpniu. Jest triploidem. Liczba chromosomów 2n = 36[5].
Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]
Gatunek umieszczony na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006) w kategorii R (rzadki – potencjalnie zagrożony). W wydaniu z 2016 roku otrzymał kategorię CR (krytycznie zagrożony)[6]. Znajduje się także w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin w kategorii CR (krytycznie zagrożony)[7]. Na Tomanowej Przełęczy po polskiej stronie znalazł jastrzębca śląskiego Bogumił Pawłowski w 1970 r., ale rósł tam tylko 1 osobnik kwitnący i 2 płonne. Później już go nie znaleziono i stanowisko zostało uznane za wymarłe. Na zboczu Giewontu w 2005 r. rosło 6 osobników[5].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-11-12] (ang.).
- ↑ a b The Plant List. [dostęp 2017-03-13].
- ↑ a b c Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ a b c d e f g Szeląg Z. Jastrzębiec śląski. s. 388-389. W: Czerwona Księga Karpat Polskich, Kraków 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
- ↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.